Ο Ιωάννης Καποδίστριας και η Μελωδία του Αποχωρισμού
Μέσα στην ταραγμένη εποχή των Ναπολεόντειων Πολέμων, όταν η Ευρώπη συνταρασσόταν από αλλαγές και επαναστάσεις, η μουσική παρέμενε ένας διαχρονικός χώρος προσωπικής έκφρασης και συναισθηματικής καταφυγής. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς οραματιστές της ελληνικής ιστορίας, βίωσε μια από τις πιο προσωπικές και μελαγχολικές στιγμές της ζωής του: την ώρα που άκουσε την αγαπημένη του να παίζει στο πιάνο τη σονάτα Les Adieux του Μπετόβεν.
Μια σχέση σιωπηλής αγάπης
Ο Καποδίστριας, αν και αφοσιωμένος στην πολιτική και την πατρίδα, είχε μια ιδιαίτερη σχέση με μια νεαρή αριστοκράτισσα, πιθανώς από τον κύκλο της ρωσικής αυλής όπου υπηρέτησε ως διπλωμάτης. Ο δεσμός τους, γεμάτος υπονοούμενα και βλέμματα που δεν έβρισκαν έκφραση σε λόγια, βρισκόταν κάτω από τη σκιά της αποστολής του: ο Καποδίστριας ήταν ένας άνθρωπος αφιερωμένος στο καθήκον, αφήνοντας την προσωπική του ζωή σε δεύτερη μοίρα.
Η σονάτα του αποχωρισμού
Η Les Adieux (Sonata No. 26, Op. 81a) γράφτηκε από τον Μπετόβεν το 1809 ως αποχαιρετισμός στον φίλο και προστάτη του, τον Αρχιδούκα Ροδόλφο, όταν αυτός αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Βιέννη λόγω της γαλλικής εισβολής. Το έργο, βαθιά φορτισμένο συναισθηματικά, χωρίζεται σε τρία μέρη: Lebewohl (“Αποχαιρετισμός”), Abwesenheit (“Απουσία”) και Wiedersehen (“Επανένωση”).
Όταν ο Καποδίστριας άκουσε τη νεαρή γυναίκα να ερμηνεύει τη σονάτα, οι νότες αντηχούσαν σαν αντίλαλος της δικής του μοίρας. Η ζωή του ήταν μια αέναη αλληλουχία αποχαιρετισμών, αποχωρίστηκε την πατρίδα, τους φίλους του, ακόμα και την ίδια την προσωπική του ευτυχία, για χάρη της πολιτικής και του οράματος μιας ελεύθερης Ελλάδας. Η μελωδία του Μπετόβεν αντηχούσε το αδιέξοδο του έρωτά του, την ανάγκη του να προχωρήσει χωρίς να κοιτάξει πίσω.
Η στιγμή της σιωπηλής αποδοχής
Όταν η τελευταία νότα έσβησε στο δωμάτιο, κανένας από τους δύο δεν μίλησε. Ο Καποδίστριας σηκώθηκε αργά, πλησίασε το πιάνο και με μια ελαφριά υπόκλιση άγγιξε το χέρι της, μια κίνηση γεμάτη σημασία και συγκίνηση. Ήταν ο δικός τους αποχαιρετισμός, χωρίς λόγια, χωρίς υποσχέσεις. Μόνο η μουσική είχε μιλήσει για εκείνους.
Η μνήμη του Les Adieux
Χρόνια αργότερα, όταν ο Καποδίστριας βρισκόταν στην Ελλάδα, χτίζοντας το νέο ελληνικό κράτος, ίσως σε μοναχικές στιγμές ανακαλούσε εκείνο το βράδυ. Ίσως, στις σιωπηλές ώρες της απομόνωσής του στο Ναύπλιο, η μελωδία της σονάτας του Μπετόβεν να αντηχούσε ακόμα στη μνήμη του, υπενθυμίζοντάς του ότι, πέρα από τα έθνη και τις πολιτικές υποθέσεις, υπήρχαν στιγμές όπου η καρδιά πονούσε σιωπηλά, όπως ένα πιάνο που αντηχεί μέσα στη νύχτα.
Η ιστορία του Ιωάννη Καποδίστρια είναι γεμάτη θυσίες, και η Les Adieux έγινε το μουσικό του σύμβολο, ένα αντίο όχι μόνο σε έναν έρωτα, αλλά και στην προσωπική ζωή που ποτέ δεν μπόρεσε να ζήσει.
