Χορεύοντας μέσα από τον Μπραμς: Η ιστορία πίσω από το Σκέρτσο του σεξτέτου εγχόρδων αρ. 1

Ένα ορόσημο στην καριέρα του Μπραμς στη μουσική δωματίου.

Ο Μπραμς συνέθεσε το σεξτέτο εγχόρδων αρ. 1 μεταξύ 1859 και 1860, σηματοδοτώντας ένα μεγαλόπνοο βήμα στη μουσική δωματίου. Εκείνη την εποχή, ο Μπραμς επεδίωκε να καθιερωθεί ως συνθέτης συμφωνικών έργων και έργων δωματίου, έχοντας ήδη λάβει καταξίωση για τη μουσική του για πιάνο.

Το σεξτέτο προέκυψε αφού ο Μπραμς είχε εγκατασταθεί στο Αμβούργο, όπου εργάστηκε ως μαέστρος και συνθέτης. Η περίοδος αυτή ήταν καθοριστική για τη διαμόρφωση της συνθετικής του φήμης, καθώς επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον μέντορά του Ρόμπερτ Σούμαν και τη βιεννέζικη κλασική παράδοση.

Ο Μπραμς επέλεξε ένα σεξτέτο (δύο βιολιά, δύο βιόλες και δύο τσέλα) αντί για το παραδοσιακό κουαρτέτο. Αυτό επέτρεψε μια πλουσιότερη υφή και βαθύτερη ηχητικότητα, θέτοντας το έργο σε μια ξεχωριστή θέση.

Το τρίτο μέρος, Scherzo (Allegro molto), είναι ένα ζωντανό, ρυθμικά δυναμικό κομμάτι που συνδυάζει πνεύμα και ορμή.

Ο χαρακτήρας του μέρους scherzo είναι τολμηρός και δυναμικός, με απότομες αλλαγές στη διάθεση που υποδηλώνουν μια ιδιόρρυθμη, σχεδόν διαλογική αλληλεπίδραση μεταξύ των οργάνων.

Ο ζωηρός ρυθμός και οι συγκοπές παραπέμπουν στο πνεύμα των λαϊκών χορών, ένα χαρακτηριστικό που ο Μπραμς συχνά ενσωμάτωνε στη μουσική του. Αυτό το scherzo ξεχωρίζει για την αεικίνητη ενέργειά του, που έρχεται σε αντίθεση με τις πιο λυρικές κινήσεις του σεξτέτου.

Ενώ το σεξτέτο δεν είναι φανερά προγραμματικό, υπάρχουν υποδηλώσεις συναισθηματικών υπονοούμενων που συνδέονται με την προσωπική ζωή του Μπραμς.

Ορισμένοι μελετητές εικάζουν ότι το έργο, ιδίως το λυρικό δεύτερο μέρος του (Andante, ma moderato), εκφράζει τα ανεπίλυτα συναισθήματα του Μπραμς για την Agathe von Siebold, με την οποία είχε μια σύντομη αλλά έντονη σχέση. Αν και δεν συνδέεται άμεσα με το scherzo, αυτή η προσωπική διάσταση θα μπορούσε να προσδώσει στη ζωντάνια του τρίτου μέρους ένα πιο στοχαστικό φως, ως διάλειμμα από την εσωστρέφεια.

Το σεξτέτο εγχόρδων αρ. 1 έτυχε ευρείας αποδοχής και παρέμεινε ένα από τα πιο αγαπημένα έργα δωματίου του Μπραμς.

Πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ανόβερο το 1860 και σημείωσε άμεση επιτυχία, καθώς επαινέθηκε για τη δομική του σαφήνεια και το αισθαντικό του βάθος.

Το μέρος του scherzo, ειδικότερα, είναι ένα από τα αγαπημένα των ερμηνευτών και του ακροατηρίου, που συχνά εκθειάζεται για τη ζωντάνια και την τεχνική του ευφυΐα.

© Yiannis Panagiotakis